A palabra

Nunha conversa este fin de semana sobre a liberdade, chegamos a unha pregunta, existe a liberdade?, podemos cambiar ou escoller outro modo de vivir?, eu defendía que sí.  O meu argumento era que podes facer unha reflexión sobre os nosos fundamentos persoais (valores-ideal), i escoller outros, pódese tentar, pódense facer pequenos cambios, que a larga producen unha nova realidade, é dicir, a vida é cambio e nos podemos cambiar (esa foi a miña postura). O pensamento está encadeado a moitos cousas, pero coa "palabra" pódese ir construíndo outra maneira de pensar, logo de facer, i en consecuencia de ser.

Esta postura chocou coa que mantiven anteriormente de "posible colapso económico" pola imposibilidade de cambiar que se manifesta na sociedade, en xeral, pero é debido a que considero que o ruído da sociedade de masas impide unha reflexión real, con palabras non contaminadas.

Co que hai pódese facer algo e co que somos pódese facer algo, será dificil, pero estando aberto ao cambio pódese conseguir, en certa maneira, cambiar i escoller outro destino, pero tampouco creo nunha liberdade total, a nosa orixe, e a nosa historia, son ligaduras importantes coas que hai que bailar..

A historia humana demostra que podemos cambiar de comportamento, podemos pensar, falar, dialogar, enfrontarnos a realidade, pero temos que ter en conta, que levamos dentro compoñentes emocionais que sempre van estar aí, non falemos do agradable de ver, poñamos enriba da mesa os que custa manexar, o pracer da crueldade, a agresividade, os celos e a envexa mal levada, os conflito mal resoltos, i en definitiva unha historia de violencia que nos dá forma, unha forma que fomos limando, pero que está aí.

Un incrible momento histórico

Lendo a antropólogos como Marvin Harris no seu libro "cerdos, vacas, guerras e bruxas" un decátase de que na nosa "cultura", ou "civilización" actual falta algo que tiñan noutras culturas antigas e primitivas. Ese algo é o que se necesita para vivir en equilibrio co medio, cando se rompe ese equilibrio chegamos a consecuencias irremediables, a degradación continua ata a súa destrucción e con ela a morte desa civilización. Todo sistema de ideas humano debe recoller este equilibrio co entorno ou aceptalo camiño cara o seu final, cara a morte.

Teño a intuición de que a nosa civilización agacha unhas carencias terribles no seu interior, a principal é esa separación da natureza que nos leva por un camiño absurdo que se converte en normal polo uso e repetición, e que nos impide aceptalo que somos. Quén pode cambiar isto agora mesmo?, non o sei, ninguén supoño. Cómo vai evolucionar o sistema mundo? pois, mal para os nosos intereses, creo. Superamola capacidade de carga do planeta, os ecosistemas estanse desequilibrando, as especies vexetais e animais das que dependemos están esmorrecendo, e seguimos pensando que só imos quedar nós e que iso é suficiente. É absurdo, imos quedar sos?, onde?, flotando no espacio?, estamos dentro dunhas dinámicas naturais que aproveitamos, e das que dependemos. Os economistas que consideran o aire, a terra, a auga i a enerxía unha "externalidade" que non hai que meter nas contas, levannos ao desastre.

Qué nos pasa? estamos namorados de nós mesmos, do noso éxito, e non nos damos conta de que imos cara ao barranco?. "Ningún ser vivo pode vivir sen o seu ecosistema", non somos seres abstractos, cunha vida no máis alá, somos seres vivos, somos parte da natureza, somo natureza, somos froito dese proceso de diversificación, competición e cooperación de toda viva. Pero non temos depredador, nin inimigo, nin pai que nos guie, e iso deixanos moi sós, nun baleiro.

Quen de nós planta unha patata para colleitar unha patata? só un suicida, pero nós facemolo ao grande, facemos biocombustibles, e provocamos miseria e fame, sabendo que non é viable, que ten un rendemento inferior a 1. O homo-colossus está desesperado, sacará a súa histérica prepotencia día tras día, unha e outra vez, fraking, desertización agraria, megacidades, zonas mortas marinas, son para él, sacrificios útiles para a súa cara vanidade. Todos somos colaboradores necesarios, todos aplaudimos i escollemos aos políticos que queremos, todos preferimos unha doce mentira que unha dolorosa verdade, por iso, non paga a pena andarmos buscando "culpábeis", compre, máis ben, buscar solucións; economías estáticas, sostibilidade enerxética a medio prazo, agricultura natural, ecolóxica...

Temos terra, sol, enerxía suficiente, qué nos pasa? xa é seguro que vai morrer o noso actual modelo mental de aproximación á realidade, é esa "cultura", esa "civilización", ou "estrutura mental" a que nos leva ao desastre, deixemola morrer, vaiamola abandoándo máis cedo que tarde, pegandonos a ela morreremos con ela, uns agarrados aos billetes de 500 euros, outros aos móbiles, outos aos dioses que nos trouxeron aquí. Temos que quitarnos as gafas virtuais que agachan o real. Non vivimos do coche, vivimos da terrra, da auga, do aire, do sol, e do afecto dos demais, non necesitamos unha aceleración continua da actividade, un gran negocio, un gran beneficio, somos quen de repartir tarefas, actividades, riqueza, comida, e temos para facer moito, somos quén de cultivar sen grandes máquinas, somos quen de apostar pola cooperación. Ao mellor ten razón Masonobu Fukuoka, abandonamola intuición, e desintegramolo saber en cachos, o conxunto é máis que a suma dos cachos, é posible velo elefante examinando só o rabo? incluso co elefante enteiro non se ve o elefante, so temos que velos convertidos en seres neuróticos, dando voltas nun corral, nun circo, nun zoo, quén pode entender un elefante sen a sabana, sen os outros elefantes, sen a manada, sen o perigo, sen a súa alegría vital?. Qué carallo nos pasa?, de onde ven toda esa estupidez?, de onde ven todo ese sadismo indeterminado, inconsciente?, de onde ven todo ese malestar na cultura?, como dicia Freud.

Os cientificos sen ética, sen visión global, desestruturados, pendientes só da súa parcela, entregados ao seu estatus persoal, sen integridade intelectual son un desastre para a humanidade. Por qué funcionou ata o de agora? Había camiño, habia mundo para destruir e transformar, había enerxia solar acumulada durante millóns de anos, pero iso vaise acabar, imos pasalos límites de tódolos materiais escasos, enerxía, auga, alimentos, comida, ímolo perder case todo, e ainda así, pode haber un futuro, porque o sol seguirá aí, e a terra, e a auga, e o coñecemento, e ademáis o afecto e a estima pola nosa vida só depende de nós, da nosa mirada, dos nosos valores.

Cando notaremos o devalar económico? Xa está pasando, coa Tv posiblemente endexamais sexamos conscientes de nada, porque mestura o real coa ficción e a propaganda; cairemos polo barranco da desesperación comendo patatas fritas e sentados no sofá?, non o sei, os mellores estudios falan dunha decada, ou dúas para chegar a un punto de inflexión crítico, quén sabe? algo farase ou non?. Usase moito a metáfora da ra cocida a fogo lento que non se decata da situación porque a súa mente non é capaz de comprender o que está a pasar, "fai 1 segundo só había unhas décimas de grao menos", pensa ela, en cambio cando a meten de súpeto salta fora, salva a súa vida. É posible, o peak-oil do petróleo convencional foi no 2006, é dicir, xa estamos vivindo o proceso, ninguén quere aceptalo, ninguén quere sacalo de baixo da alfombra, "estropea o negocio"...é a ostia, agarrados ao cofre dos cartos ata morrer afogados na riada. Outra historia das rans, fala de que querian un gran rei, querian a sumisión, entón puxeronlles unha grulla reinando, e esta acabou comendoas a todas.

Este incrible descobrimento, que digo no título da entrada, feito por xente honrada que aínda non se vendeu, que aínda acepta a ética intelectual como camiño, ven sendo que "estamos nun punto de inflexión histórico", imos pasar dun futuro sempre mellor materialmente, a un futuro de limitacións materiais i enerxéticas, imos pasar dun camiño onde a agresividade e a competitividade eran útiles para incrementala producción de riqueza a conta do que fora, a un futuro onde temos que cooperar ou aceptala desintegración rápida da sociedade.

Non topáramos (como especie) ata hoxe un "no" axeitado, o homo-colossus non cre nos límites, pero xa o topamos, está aí, cambio climático, colapso do sistema financieiro, desintegración dos servizos sociais, guerras en paises produtores de petróleo, propaganda política no canto de información... temos que escoller entre a pastilla bermella, e a azul, en calquera caso, o camiño non será doado escollamos o que escollamos.

...e segue o bipartidismo cordial

O bipartidismo cordial unido baixo das máximas de aceiro do neoliberalismo de mercantilizar tódolos aspectos da vida humana reeditan a súa historia de amor de telenovela das tardes españolas.

Esta nova parella estreouse firmando un acordo que eleva á categoria de terrorista a case calquera que se opoña ao abuso do estado.

Co que lle leva feito o PP ás persoas en peor situación económica resulta incríbel que estes iluminados se tiren nos seus brazos.

Incríbel pero ai están!, vivan os noivos!

Estase derrubando o edificio económico global (I)?

Vou elucubrar un pouco co sistema económico. 

Estamos nunha organización do traballo e da riqueza que se basea no "crecemento continuo" na que as tendencias parecen ser:

- Unha producción de bens cada vez maior.

- Unha vida media dos productos máis curta, reducindo a súa calidade,  incluso se ten dito que o futuro é a fabricación de bens de usar e tirar.

- Incentivar un desexo nas persoas de posesións materiais, e crear necesidades ficticias.

Este sistema presupón ao extendelo a toda a humanidade, enerxía ilimitada, recursos ilimitados e lixo ilimitado. Ata o de agora foi tirando, pero vaise meter en importantes conflitos coa realidade:

- A materia prima é limitada.

- A enerxía é limitada.

- O espazo para acumular lixo e asimilalos pola natureza é limitada.

- A maior parte da humanidade quere chegar ao nivel dos que máis teñen.

- Non temos planetas cerca para conquistar, explotar i exterminar, como se fixo con innumerabeis pobos en tempos pasados e presentes.

Manipulando a información, desacreditando ao críticos, ninguneando os datos poderíamos acabar ignorando a realidade e seguir de "festa rachada", pero a realidade non vai estirar, nin a miña maneira de ver, vai vir un miragre que faga que a radiactividade non sexa radiactiva, o lixo sexa inmaterial, e os pozos de petróleo se enchan de novo.

Si non somos quen de achegarnos á realidade, as consecuencias a medio plazo creo que son evidentes.

Perdemos decadas adicadas a nosa vanidade, á nosa avaricia. Esta é a realidade sobre o noso ser, tendemos a estupidez, ao surrealismo, ao irracional, só os grandes desastres, só a dor de enfrontarnos á morte nos aporta algo de sentido. Incluso o home máis serio, máis importante, ou máis intelixente está constituido en parte por esta sustancia expansiva sen control. Permitome estas licencias, porque ao fin e ao cabo, eu xa hai anos que me decatei que formo parte desta mesma natureza e por moi crítico que sexa trátaxe dunha realidade xenética que une a tódolos seres humans.

Cando o animal levantou a cabeza do chán, e gañou liberdade, apareceu o "homo stúpidus". Perdido no espazo-tempo, sen referencias, aprendeu a defenderse dos erros, e aproveitarse dos achados casuais. Pasaron miles de anos para aprender algo, pero non é abondo. Atolondrados pola abundancia puntual fomos capaces de tirar tódolos recursos que tiñamos a man, ignoralas advertencias feitas por concienzudos estudos sobre os limites do crecemento, e camiñar a velocidade de vertigo ata a destrución da nosa casa.

Sinceiramente creo que vai ser posible vivir e salvalos valores de liberdade e coñecemento nalgúns sitios, pero na maioría non vai ser así. As estructuras do pasado estan aí, e vai ser dificil superalas si non somos conscientes do que nos ven enriba.

Elucubrar un pouco é terapeutico... esa idea das asociacións como "vespera de nada" de prantar sementes para o futuro e non esperar un cambio na sociedade pareceme moi axeitada. Facer algo, o que se poida para que quede algunha estructura para a supervivencia.

Creo que perdín a fé no noso sentido común o día que vín como Jesús Gil ganaba elección, tras elección. De tódalas maneiras, xa moitas grandes mentes teñen incidido na tolicie absoluta dos homes estudiados colectivamente.

O camiño lóxico debería ir noutro sentido:

- Facer bens de equipo que duren o máis posible.

- Reciclar e reutilizar tódolos elementos usados que se poida.

- Aproveitar todo o lixo que se poida.

- Consumir só o necesario.

- Crear sistemas sostibles localmente, e interconectados en mercados locais para satisfacelas carencias de cada un cos excedentes dos outros.

- Crear un sistema enerxético o máis distribuido e o máis renovable posible.

- Crear un sistema de mobilidade pública que permita o mínimo consumo posible.

- Crear un sistema de reparto da riqueza máis xusto, facendo que a pirámide se desparrame e quede como moito como unha tetilla mantecosa fluida.

- Reservalo transporte privado para zonas de dificil acceso ou dispersas.

- Crear outras ilusións de éxito que eviten avións privados, grandes acumulacións de capital i elitismo sibarita.

- Sistema de retribución do esforzo persoal que non se base no "estatus económico"

- Reformala educación para aprender a comprender, valorar, estimar, pensar.

- Implantar no sistema económico os mesmos valores que na ensinanza.

Moitas destas cousas alviscanse lixeiramente. Creo que non serán realidade ata que verdadeiramente todos sexamos conscientes de que non hai escapatoria. O decrecemento impona a realidade, non sae da inspiración divina, e a solidaridade é só unha opción.

A negación da "necesidade imperiosa do reparto de riqueza", levará a loitas de poder que nos enterrarán outra vez en sistemas indignos para a condición humana, e incluso á guerra (e ninguén saberá como foi).

Creo que a vida ten que merecer ser vivida, e as condicións dos que nos rodean importan moito para crear unha sociedade sa e plena. Nunha sociedade feixista e mentirosa só se pode levar unha vida desa condición, ainda que exteriormente pareza outra cousa.

O mundo, segundo as previsións serias, vaise desgarrar e as sociedades vanse voltar a desconectar unhas das outras. 

Galiza ten unhas características moi especiais para a supervivencia, a súa economía de subsistencia, desprezada ata o día de hoxe, podenos permitir escapar da fame.

Feliz ano 2015

Desexovos un feliz ano 2015 a todos.

Son palabras importantes: desexo, o motor da vida, felicidade, un estado, un sentido, ano, o tempo, o ser, o devenir, a entropia, a sensibilidade, a existencia, todos, outro, esaxeración, ideal, fantasia, autoengano, desexo. 

Segundo o análise científico a nosa historia pódenos situar fai 14.000 millóns de anos nunha masa informe de particulas subatómicas, i eu preguntome, ¿qué carallo facía alí a información, a diversidade, a vida?. Qué imperfección se pode agachar detras dunha presión e temperatura brutal que poida provocar a posteriori unha inmensa diversidade? Cómo pode o ser agacharse nun espazo-tempo neutro, indeterminado, cuántico?

Ten sentido filosofar?

A resposta esperable é "si, mentras un se divirta", ou "si, como diversión". Pero somos seres complexos, non nacemos todos igual, cada un cai no mundo como cadra, algúns incluso sen dereito ou posibilidade de diversión, sen dereito ou posibilidade de construir un si mesmo, i eu creo que nesa situación, filosofar é maís que unha diversión, é unha necesidade desesperada para rompelo muro que te separa da túa propia vida, para eles, sobre todo, vai o meu desexo, para os que tentan superarse ainda que vivan ou viviran no erro.