O medo a liberdade (Erich Fromm)

Gustoume moito este libro. Foi escrito por Erich Fromm, un sicoanalista e filósofo humanista xudeualemán en 1941, durante a segunda guerra mundial, por suposto no exilio.

Fai unha análise do nacemento histórico da liberdade e das interaccións entre relixión, economía, sociedade, ideas e sicoloxía no individuo. Estuda a xeración do feixismo, i en xeral dos sistemas autoritarios, e tamén do sistema "autómata" das democracias modernas.

Teña en mente facer un resumo do que a mín me parece máis importante, pero é posible que a crise e a falla de traballo me presionen para invertir máis enerxía  na subsistencia económica e non poida facelo.

Para min Erich Fromm rescata algo que Nietszche non se esforza en rescatar. Teño a sensación que Friedrich Nietzsche estuda o mundo tal como é, cheo de moitísima xeste pasiva, sumisa, necia, e ignorante e dunhas minorias que empregan o seu sadismo, en maior ou menor grao para controlalas. Nietzsche tamén quere unha superación, quere seres humáns mellores, homes e mulleres libres, pero non se para moito en valoriza-lo que hai en todos, él só busca a realización do "ideal". Erich Fromm coloca a esencia do ser humano en tódolos homes, a liberdade é o corazón do individuo, é a fonte da que nace a súa sicoloxía. Tódolas persoas son iguais no seu nacer síquico, logo o que "se fai" con iso, e o que o propio suxeito vive e experimenta, lévao por distintos camiños. Coloca a toda persoa na historia, na súa sociedade, na súa orixe, descubre as forzas que o inflúen, atopa a angustia e o medo, a insignificancia, a impotencia, a soidade, a manada.

 Erich Fromm é un rescatador, coa que estaba caíndo no mundo, busca no interior da sique de toda persoa, e non agacha o que ve, un comportamento que fluctúa en moitas persoas da esfera sádica á sumisa, i é capaz de ver unha alma rescatable pola educación, a ética, pola consciencia, por unha estructura social axeitada para facer persoas, en definitiva pódese facer algo con todo isto, pódese construir unha "superación". Agora sí, o risco, a posibilidade da victoria do terror, da soidade sempre estará ahí. Pensar e vivir por sí mesmo, desenrolarse a sí mesmo necesita dun entorno que permita ese crecemento libre da vida e do ser, esa expansión natural, esa risa sincera do neno.

Eu sempre intuín que se metes a unha persoa nun cárcere de "chantaxes emocionais" e "prexuizos", é moi dificil que sexa espontánea, alegre e libre de verdade, por moito que se lle berre na orella !eres libre! ¡vives nunha sociedade libre!¡sede felices!. Fai falla algo máis ca isto.

Hai un tráxicómico chiste que reflicte un pouco a relación entre "conducta" e realidade síquica, son uns pais que levan a un neno ao sicólogo porque non estuda, e dí o profesional "...pero este neno está moi triste", e responden automáticamente os pais "pois mire que o presionamos para que sexa máis alegre e sorría.". Non fai falla dicir máis. "A letra con sangue entra" dicían hai pouco nesta terra, pero ahí, dentro de nós queda unha estrutura sicolóxica que nos leva colectiva e individualmente por tristes camiños, a pesares de que durante un tempo parezan mellores. "Conducir" a alguén por un camiño, non é equivalente a despertala naturalidade, a espontaneidade, e o desexo do neno. Nas verbas de outros estudosos e divulgadores, non é o mesmo vivir no "modo supervivencia" que no "modo desexo".

Non cabe dúbida de que na existencia hai algo que parece contraditorio, toda persoa ven ao mundo por vontade de outros (dos seus pais alomenos), chegamos ao mundo nun tempo histórico, nunha clase social, nunha sociedade determinada, nembargante a nosa substancia síquica máis profunda é a liberdade, é o decubrimento do mundo. ¿Non estará ahí o conflito que move a historia?.